معماری موزه آبادان، روایت گر تاریخی کهن در ایران
چهارشنبه، 2 آبان 1397     ساعت: 09:08
به گزارش خطوط پروازي،شهر آبادان در ذهن مردم ایران با رود کارون، موسیقی جنوبی، مردم خون گرم، بلم و نخل گره خورده است و البته جنگ. جنگی هشت ساله که این شهر زیبای جنوبی را به ویرانه ای تبدیل کرد و بسیاری از هموطنان این مملکت را آواره و عزادار نمود. اما شهر آبادان دارای یک موزه با آثار فراوانی از دوره ما قبل تاریخ و قاجاریه است که آثار بسیاری از هنرمندان کارگاه های سنتی را نیز در خود جای داد. جالب است بدانید که معماری موزه آبادان یکی از قدیمی ترین موزه های کشور است و افتتاح آن به سال 1338 هجری شمسی بر می گردد. در ادامه با تاریخچه موزه آبادان بیشتر آشنا می شویم و راه دسترسی به موزه آبادان را نیز یاد می گیریم.تاریخچه موزه آبادان دیدنی معماری موزه آبادان در ضلع جنوب غربی دانشکده نفت احداث شد. زمینی که به این پروژه اختصاص یافت مساحتی در حدود 3800 متر مربع داشت. این موزه با همکاری و همیاری شرکت نفت آبادان و زیر نظر جامعه شناس مشهور روسی«آکاردی نستوویچ هانیبال» ساخته و آماده شد. این جامعه شناس روسی که با نام «علی هانیبال» بیشتر شناخته می شود معماری موزه آبادان را در سال 1340 آماده بهره برداری کرد و افتتاح نمود. علی هانیبال کیست؟ شاید لازم باشد حالا که نام این جامعه شناس روسی به میان آمد کمی با این شخصیت برجسته که خدمات بسیاری در ایران انجام داد، آشنا شویم. آکاردی نستوویچ هانیبال از پدر و مادری روس در کشور روسیه به دنیا آمد. او متولد سال 1890 میلادی بود. وی با دختری ایرانی به نام زهرا قره باغی وصلت نمود و صاحب سه فرزند شد. وی در کارنامه خود علاوه بر ساخت موزه شهر آبادان، موزه شهر قزوین را نیز دارد و در مدت کوتاهی که در این شهر اقامت داشت آن را از خود به یادگار گذاشت. هانیبال که از نوادگان پوشکین، شاعر شهیر روسی بود علاقه وافری به ادبیات و فرهنگ ایران پیدا کرد. او به چندین زبان زنده دنیا مسلط بود و بسیاری از اشعار فارسی را در ذهن داشت. هانیبال بعد از مهاجرت به ایران و تغییر دین نام خود را به علی تغییر داد. علی هانیبال از موسسان بنگاه مردم شناسی در سال 1316 هجری شمسی بود که بعدتر به نام موزه مردم شناسی تغییر نام داد. علی هانیبال پژوهش های فراوانی در زمینه بازی بچه ها، لالایی ها، ترانه های عامیانه و باور های اقوام مختلف ایرانی انجام داد. اگر بگوییم فولکور ایران وام دار این جامعه شناس روس است بیراه نگفته ایم. علی هانیبال با همکاری سفیر وقت ایتالیا، چرولی یک تعزیه نامه خطی گران بها را نیز گردآوری کرد که به کتابخانه واتیکان اهدا نمود. این مرد بزرگ در 12 اسفند ماه سال 1344 هجری شمسی در اثر سکته قلبی درگذشت. پیکر این جامعه شناس روس در امام زاده دفن شد. متاسفانه در حال حاضر حتی اثری از سنگ قبر این مرد شریف نیز در امام زاده باقی نمانده است. دسترسی به موزه آبادان زیبا موزه آبادان در استان خوزستان و شهر آبادان واقع شده است. این موزه که در ششم اسفند ماه سال 1393 و به شماره 31105 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد در محله بوآرده شمالی قرار دارد. این مکان مهم برای دسترسی به موزه آبادان در ضلع جنوب غربی دانشکده مهندسی نفت شهید تندگویان و در تقاطع بلوار معلم و خیابان 15 احمد آباد واقع شده است. پانزده سال تعطیلی، تجربه ای تلخ با شروع جنگ تحمیلی بین ایران و عراق این موزه نیز به ورطه تعطیلی کشانده شد. اما این همه ماجرا نبود چرا که بیم آن می رفت که مجموعه های با ارزش و بی نظیر این تاریخچه موزه آبادان در اثر لطمات جنگ از بین برود و یا حتی غارت شود. به همین منظور تمامی اشیا داخل موزه جمع آوری شد و به مکان امنی انتقال یافت. پس از پایان جنگ ساختمان موزه احتیاج به ترمیم و بازسازی داشت که همه این عوامل باعث شد موزه شهر آبادن به مدت پانزده سال تعطیل باشد. در سال 1382 و در سال روز شکسته شدن حصر آبادان این موزه مجدد افتتاح شد و تا به امروز در معرض نمایش عموم قرار دارد. معماری و ساختار موزه به نظر می رسد برای ساخت گنبد مخروطی و طبقه طبقه معماری موزه آبادان از آرامگاه دانیال نبی واقع در شوش الهام گرفته شده باشد. ارتفاع این گنبد 22 و نیم متر است. درمرمت و بازسازی پس از جنگ، معماری موزه آبادان به دو تالار جنبی در کنار یک تالار اصلی تبدیل شد. در تالار اصلی موزه شهر آبادان آثار دائمی به نمایش در آمده است. از جمله این آثار می توان به مجموعه های به دست آمده از هزاره اول قبل از میلاد در شوش و آثار دوره قاجاریه و صفویه اشاره کرد. آثار مردم شناسی و هنرهای سنتی نیز در این تالار جای دارند. در یکی از تالارهای جانبی نمایشگاه های موقت برگزار می شود و تالار دیگر به کتابخانه و سالن اجتماعات تبدیل گشته است. در موزه کهن شهر آبادان چه چیزهایی خواهید دید؟ ظروف سفالی تاریخی با اشعار نگاشته شده بر روی آن ها یکی از مجموعه های کم نظیر این موزه قدیمی است. بخش مردم شناسی موزه نیز از بخش های فعال تاریخچه موزه آبادان می باشد. بت های مفرغی، مجسمه حیوانات، ظرف های لوله دار کروی خاکستری ساخته شده به مدل چرخ ساز، سر گرزه ها، نیم تنه سفالی آجری رنگ یک زن و دهانه های اسب تنها بخشی از آثار به دست آمده از حفاری شوش است که در موزه شهر آبادان می توان از دیدنشان لذت برد و به تاریخ کهن این سرزمین سفر کرد. نمایشگاه های صنایع دستی محلی با محصولاتی چون لیف خرما و محصولات حصیری از پر بازدیدترین بخش های موزه شهر آبادان است. البته بازدیدکنندگان می توانند این محصولات بومی محلی را خریداری کنند و به عنوان سوغاتی از آبادن برای خود و همشهریان به یادگار ببرند. موزه شهر آبادان به عنوان یکی از قدیمی ترین موزه های کشور روایت گر تاریخ کهن ایران زمین است. با دیدن و قدم زدن در این محیط تاریخی شاید بتوان کمی از تلخی جنگ ویرانگری که هشت سال همه کشور را درگیر خود کرده، کاست و به آینده ای بهتر دل بست.